Na een grondige analyse van het federale regeerakkoord in het licht van de kernpunten van Rebelle vzw, zoals intersectioneel feminisme, opvoeding, gendersensitieve gezondheidszorg, preventieve gezinsondersteuning en inclusie, zien we zowel positieve stappen als grote bezorgdheden. Dit regeerakkoord legt een sterke nadruk op economische productiviteit, maar schat zorg, sociale ondersteuning en gelijke kansen onvoldoende naar waarde. Hoewel enkele maatregelen positief zijn, blijft het akkoord op cruciale vlakken tekortschieten en dreigt het bestaande ongelijkheden te verankeren of te vergroten.

Positieve elementen in het akkoord

1. Mogelijkheid tot discreet bevallen en een regeling voor draagmoederschap
   De erkenning van discreet bevallen en de wettelijke regeling voor draagmoederschap zijn belangrijke stappen om de rechten en veiligheid van mensen die zwanger worden te beschermen. Dit biedt broodnodige ondersteuning aan gezinnen in kwetsbare situaties en zorgt voor een juridisch kader dat meer duidelijkheid en bescherming biedt.
2. Aandacht voor de gezondheid van vrouwen
   Voor het eerst erkent het regeerakkoord expliciet de noodzaak van onderzoek naar de gezondheid van vrouwen. Dit is een positieve evolutie, maar de aanpak blijft te binair en beperkt. Er is geen aandacht voor de gezondheid van trans en intersekse personen, terwijl hun zorgnoden vaak nog minder onderzocht en erkend worden. Rebelle zal hier aandacht voor blijven vragen en beleidsmakers adviseren over hoe gendersensitieve gezondheidszorg écht inclusief kan worden gemaakt.
3. Familiekrediet om zorg en werk te combineren
   Het idee van een familiekrediet biedt potentieel om ouders en mantelzorgers meer ruimte te geven om zorgtaken op te nemen. Toch blijft onduidelijk hoe dit in de praktijk wordt uitgewerkt. Wordt het aantal ouderschapsverlofdagen uitgebreid, of wordt hetzelfde budget over meer mensen verdeeld? Worden er waarborgen ingebouwd om een gendergelijke verdeling van zorgtaken te stimuleren, zodat de extra zorglast niet disproportioneel op vrouwen en andere primaire zorgfiguren terechtkomt? Rebelle zal de verdere uitwerking hiervan opvolgen en erop aandringen dat deze maatregel bijdraagt aan meer gendergelijkheid in de verdeling van zorgtaken.
4. Focus op geweld in het gelijkekansenbeleid
   De aandacht voor geweld als onderdeel van het gelijkekansenbeleid is een stap vooruit. Toch ontbreekt een brede preventieve aanpak en een structureel beleid dat werkt aan het voorkomen van gendergerelateerd geweld en de aanpak van machtsdynamieken die dit in stand houden.

Grote bezorgdheden en gemiste kansen

1. Economie boven zorg en inclusie
   Dit regeerakkoord legt een sterke nadruk op economische productiviteit en competitiviteit, terwijl zorg en sociale ondersteuning ondergeschikt lijken te worden. Er is weinig aandacht voor het waarderen van zorgarbeid – zowel betaald als onbetaald – en het belang van sociale structuren die mensen in staat stellen om op een duurzame en gezonde manier te werken en te leven. Zorg, opvoeding en welzijn worden vooral bekeken als factoren die de arbeidsmarkt moeten ondersteunen, in plaats van als fundamentele pijlers van een rechtvaardige samenleving.
2. Gelijke kansen voor vrouwen, gezinnen en kwetsbare groepen
   Hoewel het regeerakkoord inzet op sociale mobiliteit en gelijke kansen, ontbreken concrete maatregelen om structurele ongelijkheden effectief aan te pakken. Gezinnen met een laag inkomen, alleenstaande ouders (waarvan de meerderheid vrouwen zijn) en personen met een migratieachtergrond blijven vaak onder de radar als het gaat om gerichte ondersteuning. Zonder specifieke beleidsmaatregelen dreigt de kloof in onderwijskansen, toegang tot de arbeidsmarkt en financiële stabiliteit verder te vergroten.
3. Toegang tot abortus blijft onzeker
   Het akkoord stelt dat er ‘consensus’ nodig is om een wijziging in de abortuswetgeving door te voeren. Dit schept weinig vertrouwen, aangezien de vorige regering er niet in slaagde hier vooruitgang in te boeken. De huidige wetgeving verplicht mensen die een abortus na 12 weken nodig hebben om naar het buitenland te reizen, wat een grote financiële en emotionele belasting is. Het recht op veilige abortuszorg blijft zo afhankelijk van politieke compromissen in plaats van medische en mensenrechtelijke principes.
4. Gendersensitieve gezondheidszorg: een gemiste kans
   De gezondheidszorg blijft grotendeels ontwikkeld volgens een ‘one-size-fits-all’-model, waardoor gender- en intersectionele verschillen onvoldoende worden meegenomen. De medische wereld is nog steeds gebaseerd op mannelijke standaarden, waardoor vrouwen en genderminderheden vaker te maken krijgen met laattijdige diagnoses en onderbehandeling. Het regeerakkoord vermeldt onderzoek naar de gezondheid van vrouwen, maar zonder expliciete maatregelen om gender- en seksebias in de zorg aan te pakken, blijft dit een structureel probleem.
5. Sociale zekerheid en pensioenen: ongelijkheid blijft bestaan
   De geplande hervormingen in de sociale zekerheid en pensioenen houden onvoldoende rekening met de realiteit van zorgverantwoordelijkheden. Personen die deeltijds werken of onbetaalde zorgtaken opnemen – nog steeds voornamelijk vrouwen – bouwen minder pensioenrechten op. Dit vergroot de kans op armoede op latere leeftijd. Het regeerakkoord voorziet geen mechanismen om dit te corrigeren, zoals een betere erkenning van zorgtaken in de pensioenopbouw.
6. Beperking van middelen voor Unia en audit van Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen
   Een van de meest zorgwekkende elementen in het akkoord is de vermindering van middelen voor Unia en de audit van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (IGVM). Hoe kan de overheid gelijke kansen waarborgen als de instellingen die deze rechten beschermen, worden ondermijnd? Dit creëert een klimaat waarin discriminatie moeilijker wordt aangepakt en waar bescherming van rechten steeds minder vanzelfsprekend wordt.
7. Geen structurele aanpak voor inclusie en een menselijk beleid
   Het regeerakkoord spreekt over het belang van inclusie, maar blijft vaag over de concrete uitvoering. Er zijn geen structurele plannen om discriminatie op de arbeidsmarkt, in de gezondheidszorg en in het onderwijs systematisch aan te pakken. Ook de toenemende polarisatie en haatspraak worden niet expliciet benoemd als probleem. Een inclusieve samenleving vraagt meer dan intenties, het vereist doortastend beleid en actie.

Conclusie: structurele verandering blijft noodzakelijk

Dit regeerakkoord is grotendeels gericht op economische productiviteit en competitiviteit, terwijl de waarde van zorg, opvoeding en welzijn onvoldoende erkend wordt. Hoewel er enkele positieve maatregelen zijn, zoals discreet bevallen, een regeling voor draagmoederschap en een focus op geweld, ontbreekt een structurele visie op gelijke kansen en sociale rechtvaardigheid.

Rebelle vzw zal dit beleid nauwgezet opvolgen en adviserend optreden waar nodig. We blijven erop toezien dat inclusie en sociale rechtvaardigheid niet op de achtergrond verdwijnen. Gelijke rechten en kansen zijn geen luxe, maar een fundamentele voorwaarde voor een eerlijke en solidaire samenleving.