De malaise in de kinderopvang is al enkele jaren tot het kookpunt gestegen. Kinderbegeleiders geven­ aan dat ze amper de basiszorg­taken kunnen uitvoeren. Voor hun cruciale pedagogische taak is er amper marge of energie. De werkomstandigheden zijn op veel plekken zo precair geworden dat steeds meer mensen uitvallen of opgeven. Leidinggevenden moeten elke dag puzzelen, capaciteit terug­schroeven of zelfs definitief sluiten. Steeds vaker krijgen ouders te horen dat hun peuter een dag niet kan komen of dat hun baby­ volgend jaar geen plaats zal hebben.

Vlaanderen is een van de regio’s die het vroegst en het intensiefst gebruikmaken van crèches en onthaalouders. Toch wordt hier per kind beduidend minder geïnvesteerd dan elders. Jarenlang werd geprobeerd het tekort aan plaatsen op de goedkoopst mogelijke manier op te lossen. De meeste afgestudeerde­ kinderbegeleiders starten niet in de crèche en de lijst met openstaande vacatures­ blijft dagelijks aantikken. Kan dat verbazen? Hoe bouw je aan je leven als je soms amper 1500 euro bruto per maand krijgt? Hoe kan je de job uitoefenen waarvoor je studeerde en met hart en ziel voor koos, als je voor negen kinderen tegelijk moet zorgen?

Druppels op een hete plaat

De problemen in de kinderopvang halen al enkele jaren de media. In de onderzoeks- en parlementaire commissie lijstten werknemers, leidinggevenden, experts en ouders structurele problemen op. De radiostilte is verontrustend. De Vlaamse regering investeerde 1,7 miljoen euro in een nieuw online meldingssysteem in 2022, maar prioritaire aandacht voor wat mensen op de vloer echt nodig hebben, blijft uit. Er gingen ook ballonnetjes op om de kindnorm te verlagen bij de baby’s en in te zetten op zij-instromers. Zonder stevige investeringen en ambitieuze maatregelen zijn dat druppels op een hete plaat.

Kwalitatieve kinderopvang is onmisbaar voor baby’s in de eerste 1000 dagen. In plaats van concrete voorstellen uit te werken die ook leidinggevenden ondersteunen, schrijft Kind & Gezin een kader uit voor ouders die zelf een noodcrèche willen opstarten. Weinig ouders zijn de lockdown vergeten en de onmogelijke combinatie van betaald­ werk en preteaching. Is het de bedoeling om onze gedeelde maatschappelijke verantwoordelijkheid voor de kleinsten zodanig te privatiseren dat ze weer in moeders schoot belanden?

Toegankelijke kinder­opvang is onmisbaar als we vrouwen niet opnieuw aan de haard willen

Toegankelijke kinderopvang is onmisbaar als we vrouwen niet opnieuw aan de haard willen. Onderzoek toont keer op keer dat als externe hulp wegvalt, het vooral moeders zijn die de lasten dragen, loopbaankansen en financiële­ zekerheid verliezen. Ook in gezinnen waar de zorg gelijk verdeeld wordt, is ouderschapsverlof opnemen tegen een fractie van je loon onder dit economisch gesternte voor velen uit den boze. Crèches en onthaalouders zijn cruciale schakels in het vangnet voor alleenstaande ouders en de pijlsnel groeiende groep van gezinnen in armoede.

Kinderopvang is niet alleen voor jonge gezinnen onmisbaar. Elk bedrijf, elke zelfstandige, elke organisatie, alle werkgevers die een beroep doen op de werkkracht van jonge ouders leunen op de arbeid van kinderbegeleiders. Die hebben een van de meest essentiele jobs: ze maken elke dag opnieuw al het andere werk en daarmee ook onze welvaart en toekomst mogelijk.

Als ouders, academici, feministen, werkgevers, syndicalisten en burgers maken we ons ernstig zorgen. De problemen in de sector zijn structureel, evenredige investeringen dulden geen uitstel meer. Waar blijft de sense of urgency bij de Vlaamse regering?

Zet het gevraagde marshallplan in de steigers in samenspraak met de sector. Trek de inves­tering per kind op. Verhoog de lonen en verbeter de arbeidsvoorwaarden van medewerkers en leidinggevenden. Omkader zij-instromers beter. Verbeter de opleiding en doorgroeimogelijkheden. Red onze kinderopvang. Nu.

Auteurs: Britt Stuckens, Heleen Struyven en Noëmi Willemen (Crisiskabinet Kinderopvang).