De coronacrisis maakte niet alleen slachtoffers door de ziekte zelf, maar ook op een ander manier. Thuis blijven kan voor velen extra bescherming zijn, maar voor mensen in een geweldsituatie is het levensgevaarlijk. De cijfers logen er niet om: hulplijn 1712 liet weten dat hulpvragen aan hun verdubbelden in april 2020. Sinds hun oprichting hebben ze nog nooit zoveel oproepen ontvangen. Als je weet dat 1 op de 5 vrouwen in de EU voor de coronacrisis al met geweld te maken kregen, en er elke week iemand stierf aan de gevolgen van partnergeweld, is die stijging dubbel zo zorgwekkend.

Dit zijn beangstigende cijfers en hulpverleners gingen ervan uit dat het nog maar het topje van de ijsberg is. Hulporganisaties gaven aan dat de vragen die binnenkomen, veel acuter zijn. Mensen wachten tot het allerlaatste moment om hulp in te roepen. Partnergeweld gaat vaak samen met erg controlerend gedrag (dat gedrag op zich is al een vorm van geweld). Door 24/7 samen te zitten, werd het voor sommige slachtoffers onmogelijk om hulp te vragen, omdat hun partner hen voortdurend in de gaten houdt.

Koppels leven op elkaars lip, waardoor eerdere spanningen en conflicten die onder het oppervlak borrelden kunnen escaleren. Therapieën voor geweldplegers werden tijdelijk stopgezet, zonder controle. Mensen konden niet meer naar hun hobby’s of even naar vrienden om af te koelen. Dat maakt ook dat velen hun sociaal netwerk kleiner werd en er minder sociale controle was. Anderen, zoals een huisdokter, kinderopvang, leerkrachten, collega’s, die in normale omstandigheden verdachte situaties kunnen signaleren vielen weg. Daar kwam vaak nog een extra portie stress en angst bovenop. Denk aan angst voor de ziekte en financiële stress door (technische) werkloosheid. Al die elementen vormden een gevaarlijke cocktail die ervoor kunnen zorgen dat de bom barst.

Hoe herken je partnergeweld?

• Sluit je ogen niet voor de problemen rondom je. Hoor je opeens wel érg veel geruzie of geschreeuw bij de buren? Vraag dan eens voorzichtig (zonder partner in de buurt) of alles oké is. Zelfs al antwoorden mensen van wel, vertel hen dat ze steeds bij jou terecht kunnen mocht er iets zijn, ondanks de lockdown.
• Hou ook een oogje in het zeil bij je vrienden. Willen ze om vage redenen niet meer buiten gaan wandelen, moeten ze het ‘eerst even vragen’ voor ze met je kunnen (video)bellen, merk je dat de partner steeds meeluistert met jullie gesprekken (en dat je vriend(in) zich daar niet comfortabel bij voelt)? Dat kan betekenen dat er iets niet pluis is.

Als je iets vermoedt, is het belangrijk niet meteen beschuldigingen te uiten of te zeggen dat de persoon de partner moet verlaten. Het is mogelijk dat de partner die berichten leest, en dat uitwerkt op het slachtoffer. Het slachtoffer is zelf misschien nog niet klaar om actie te ondernemen, en zal afgeschrikt worden en niets meer tegen je vertellen. Hou het bij jezelf: zeg dat je je zorgen maakt, dat er professionele hulp beschikbaar is indien nodig (1712), en dat jij altijd klaarstaat. De eerste stap van hulp vragen is heel belangrijk, als er dan een luisterend oor klaarstaat kan dat een wereld van verschil betekenen. Onderzoek toonde aan dat slachtoffers gemiddeld pas na 35 (!) incidenten aangifte doen. Begripvol en geduldig blijven is voor de omgeving vaak de grootste uitdaging.

Partnergeweld blijvend aanpakken

Hulporganisaties hebben te weinig middelen, vluchthuizen lopen vol. De coronacrisis bracht aan het licht dat hulporganisaties meer steun en meer plaatsen nodig hebben. Wij vragen om dat na deze crisis niet te vergeten, en niet zomaar terug te keren naar business as usual. Na corona is het tijd om terug werk te maken van solidariteit, op álle vlakken. 

Meer info? 
Ben je of ken je iemand in een geweldsituatie? Of maak je je zorgen over je relatie, maar weet je niet zeker of dat partnergeweld is? Dan kan je steeds terecht bij 1712. 
Wil je meer achtergrondinformatie over partnergeweld? Dan kan je terecht op www.horenzienenpraten.be.