Ik vind het fijn als mijn kinderen beleefd zijn. Fijn dekt zelfs de lading niet. Ik ben apetrots en voel mij keihard geslaagd in mijn ouderrol als de zoon spontaan “Dank u wel voor het eten!” of enthousiast “Smakelijk, ieredeen!” roept bij etenstijd. (de schattigaard, hij draait af en toe wat letters om, wat dan heerlijke, nieuwe woorden oplevert). 

Het goede voorbeeld

Zucht. Ik krijg er spontaan lichte overgeefneigingen van als ik terugdenk aan vroeger. Ik heb het als kind en opgroeiende tiener in een gezin met 5 kinderen tot ver-ve-lens toe moeten horen en doen: “Geef ne keer het goeie voorbeeld, gij zijt de oudste.” (mama, papa: no hard feelings, at all – het is wat het toen was.) 
Ik kreeg er een afkeer van. Wilde nooit meer het goede voorbeeld geven. Tot ik besliste om leerkracht te worden. Mocht ik van vooraf aan beginnen. Hm.

Ik gaf vanaf mijn 22ste jarenlang les aan tieners, jonge mensen in volle groei en ontwikkeling. Ik herkende mezelf meer dan eens in hen. Omgaan met kinderen en jongeren heb ik altijd erg inspirerend en leuk gevonden, zeker als er ‘labeltjes-leerlingen’ bij mij in de klas zaten: de zogezegde ‘moeilijke gasten’ of de jongeren die wat meer zorg nodig hadden. Ik omarmde ze met alle liefde die ik in mij had.

Maar als leerkracht word je geacht om de regels van de school voor te leven. Ik mocht als leerkracht bijvoorbeeld geen minuscuul neusknopje dragen op school X en ik moest de jongeren vermanen als ik ze op school Y in het gras zag zitten. Dat waren nu voor mij niet echt ideaalvoorbeelden van goed gedrag of respect tonen. Ik vond sommige regels onredelijk en/of belachelijk en voelde mezelf meermaals geremd in mijn pogingen om diezelfde regels te verdedigen bij de leerlingen. Het plaatje klopte niet. Ik moest te veel toneelspelen, week te ver af van mijn eigen visie, zat gewrongen in een keurslijf dat ik niet zelf had gekozen. Het zorgde er onder meer voor dat ik na 10 jaar uit het middelbaar onderwijs ben gestapt.

Als mama is het anders. Nu kiés ik ervoor om mijn goede voorbeelden te geven. Meneer Man en ik bepalen het kader en de afspraken. Wij bepalen de waarden die we willen meegeven aan de kinderen en op welke manier we dat doen.

Respect

Voor mij is een cruciaal element voor wederzijds respect: je kind behandelen als een volwaardig mens. Oké, het zijn nog kleine mensen die volop zichzelf (en hun ouders!) aan het ontwikkelen zijn, hun plaats aan het zoeken in het gezin, in hun familie- en vriendenkring, in de school, in de maatschappij. En dat botst af en toe. Maar ze zijn niet achterlijk. Het zijn geen robots, geen dieren die je gewoon een paar commando’s kan geven en klaar. Ze voelen zoveel aan, ze gaan tegen je in en wijzen je daardoor constant op je eigen manier van voorleven. En dat maakt ons soms kwaad, want het is niet altijd fraai wat ze tonen. Ze nodigen ons uit om telkens weer naar onszelf en onze acties en reacties te kijken. Alles wat ze nodig hebben om zich te ontplooien zit al in hen; het is aan ons als volwassenen om hen te helpen hun gedachten, gevoelens en (re)acties vorm te geven.
Wat een zalige wezens toch, die jonge helden, want we leren er – vaak onbewust – zoveel van. 

Als ik bij mijn kinderen een bepaald gedrag wil zien, dan vind ik het mijn taak om te tonen hoe ze dat kunnen doen. Want ze imiteren like a boss. Na-apen kunnen ze als de beste. Ik “Dank u!”, “Wablief?” en “Smakelijk!” mij dus te pletter. Ik zeg heel vaak: “Dat gebeurt soms, hé” bij een tegenslag of iets wat ik niet verwacht had. Heerlijk als ik mijn zoon van 3,5 dan bij een moment van teleurstelling tegen zichzelf hoor mompelen: “Ja, dat gebeurt soms, hé.” Of “Komaan, mama, eventjes verder proberen!” als ik voor de zoveelste keer een poging doe om bijvoorbeeld de pot confituur open te krijgen. Geen slimme trucjes, het voorleven van het gedrag dat je bij je kind wil zien verschijnen volstaat. Het werkt. Echt.