Tot voor kort was de wettelijke minimumleeftijd voor seksuele betrekkingen 16 jaar. Een aanpassing van het Strafwetboek verschuift die leeftijd nu naar 14 jaar. Wij spraken met Julia Day, beleidsmedewerker preventie van seksueel grensoverschrijdend gedrag bij Sensoa. De organisatie vond het al langer tijd voor een aanpassing van die wet.

 “De aanpassing van de seksuele meerderjarigheid werd al goedgekeurd door de ministerraad, maar moet nog langs een aantal instanties passeren zoals het parlement. Op dit moment geldt dus nog de oude wetgeving. Dat betekent dat alle seksuele handelingen strafbaar zijn onder de 16. Dit past echter niet bij de huidige seksuele ontwikkeling van jongeren. En aangezien de wetgeving de maatschappij moet weerspiegelen, was het dringend tijd voor een update.”

De toekomstige wetgeving

“In de nieuwe wetgeving is het niet langer strafbaar voor jongeren van 14 en 15 om seks te hebben. Zij worden bekwaam geacht om toestemming te kunnen geven. Maar er zijn belangrijke voorwaarden. Er mag maximum 5 jaar leeftijdsverschil zijn tussen de partners en er mag geen sprake zijn van een vertrouwens- of gezagsrelatie. Sommige mensen vinden de minimumleeftijd van 14 jaar te laag, maar eigenlijk zijn jongeren in de nieuwe wet net meer beschermd dan voordien. Al zal er nooit een ideale leeftijdsgrens zijn. Zo is er ook op dit moment niets dat een 16-jarige verbiedt seks te hebben met een 55-jarige.”

“Seksuele meerderjarigheid gaat niet enkel over penetratie, maar ook over alles wat daaraan vooraf gaat in de seksuele ontwikkeling; kussen, strelen ... Voor 14-jarigen is het perfect normaal om hiermee bezig te zijn. Los daarvan, blijft het de vraag of het strafrecht de geschikte manier is om hiermee om te gaan. Het gaat veel meer over het pedagogische dan om bestraffing.”

Impact op jongeren

“Jongeren zullen niet vroeger aan seks beginnen omwille van de wetswijziging. Er is ook niets in de wet dat zegt dat je op je 14de seks móét hebben. Ik denk en hoop wel dat het een positieve impact zal hebben op het beleid van organisaties, instellingen en scholen. Leerkrachten zijn soms bang om les te geven over seksualiteit aan jongeren onder de 16. Terwijl hoe vroeger je daarmee begint, hoe beter. Ook in residentiële settings waar jongeren verblijven weten begeleiders niet altijd hoe te reageren wanneer jongeren experimenteren met seks. Volgens de wet mogen ze het niet toelaten, ze maken zich zorgen over hun aansprakelijkheid. Nu is er hopelijk meer ruimte om het gesprek aan te gaan over toestemming geven, praten over wat je wel en niet fijn vindt.”

Sexting

“Wat sexting betreft, zijn er geen plannen om de wetgeving aan te passen. Voorlopig valt dit nog deels onder de wet op kinderpornografie. Wanneer de nieuwe wet rond seksuele meerderjarigheid wordt doorgevoerd, mag een 15-jarige seks hebben maar mag een 17-jarige geen naaktfoto sturen naar iemand anders. Wie de foto neemt en verstuurt, kan in theorie vervolgd worden voor het maken en verspreiden van kinderpornografie. Wie de foto ontvangt, voor het bezit ervan. Dat is iets waar we nog op botsen. Helaas blijft de wetgeving nog vaak achter de realiteit aanhollen."

Wist je dat …

• Tot enkele jaren geleden de leeftijd voor seksuele meerderjarigheid in Vaticaanstad op 12 jaar lag?
• In Spanje de minimumleeftijd een aantal jaar geleden omhoog ging van 13 naar 16 jaar?
• In Europa Malta een van de landen is met de hoogste minimumleeftijd? Je mag er seks hebben vanaf 18 jaar, hoewel je mag trouwen vanaf 16 jaar?
• Ook landen als Albanië, Italië, Estland en Oostenrijk de leeftijd van 14 jaar hanteren? Er in sommige landen een hogere minimumleeftijd geldt voor homoseksuele contacten dan voor heteroseksuele?
• In 1985 werd in België de leeftijd gelijkgetrokken. In Schotland pas in 2001. 12 % van Vlaamse jongeren in het secundair onderwijs de voorbije 2 maanden een sext verstuurd heeft (Mediawijs & Mediaraven, 2018)
• 19 % van de jongens en 17 % van de meisjes tussen 15 en 16 jaar aangeven dat ze al geslachtsgemeenschap hebben gehad (Hublet, 2016)?
• De Vlaamse jongeren gemiddeld de 1ste keer tongkussen op 13 à 14 jaar? De 1ste coïtus volgt gemiddeld pas 2,7 jaar later (Buysse e.a., 2013).