Slapen is net zoals eten en drinken een noodzakelijke behoefte om te kunnen overleven. Het is dan ook niet verwonderlijk dat goede slaapgewoontes bijdraagt tot een betere levenskwaliteit.

Tijdens het slapen gebeurt er heel wat met ons lichaam. De pupillen worden kleiner en de hartslag vertraagt. Bij een goede slaapgewoonte daalt het stressniveau. Voor mensen die overdag veel stress ervaren geldt dit niet. Dit heeft als gevolg dat ze ’s nachts piekeren waardoor hun stressniveau niet daalt. Tijdens de slaapcyclus onderscheiden we 4 fasen. Je doorloopt die cyclus zo’n 4 tot 6 keer tijdens elke nacht. Binnen de cyclus zelf is er nog een verdere opdeling tussen non-REM slaap en REM-slaap. Waarbij REM staat voor ‘Rapid Eye Movement’ of ook wel eens de droomslaap genoemd.

In fase 1 (de sluimerfase) bevind je je tussen de fase van wakker zijn en slapen. Je ogen vallen toe en uiteindelijk val je in slaap. In fase 2 (de lichte slaap) begint de slaap. Je kan nog wel makkelijk wakker gemaakt worden. Fase 3 (de diepe slaap) kenmerkt zich door de ademhaling en de hartslag die zijn laagste niveau van de slaap heeft bereikt. Deze fase heb je nodig om fysiek te herstellen. Ten slotte volgt de vierde en laatste fase ook wel de droomslaap genoemd.  

Slaapstoornissen

Wanneer je je overdag moe voelt, weinig energie hebt of je je moeilijk kan concentreren kan dat zijn omdat je regelmatig niet goed slaapt. Als dat minstens een maand aanhoudt, dan spreken we van een slaapstoornis. Er bestaan verschillende soorten slaapstoornissen. Een voorbeeld hiervan is insomnie of ook wel slapeloosheid genoemd. Die stoornis kenmerkt zich door het moeilijk inslapen, het wakker worden in de nacht of te vroeg ontwaken. Bij het tegenoverstelde, namelijk hypersomnie, slaap je net te veel.  Zowel ’s nachts als overdag. Een andere stoornis is narcolepsie waarbij mensen overdag plots in slaap vallen. Ook nachtmerries, bepaalde medicatie of drugs en bepaalde psychiatrische problemen zoals een depressie, kunnen leiden tot slaapstoornissen.

De oorzaak van een slaapstoornis kan heel verschillend zijn. Een naderende deadline, je zorgen maken over de schoolprestaties van je kind, relatieproblemen met je partner ... Het zijn maar enkele voorbeelden. Als je hierover vaak  piekert, zorgt dat ervoor dat je lichaam geen rust kent en dus heel moeilijk in slaap zal vallen.

Ook is het belangrijk om je eetgewoontes onder de loep te nemen. Eten vlak voor je gaat slapen zorgt ervoor dat je lichaam bezig is met de vertering. Cafeïne of te veel zout of suiker eten, is niet bevorderlijk voor de nachtrust. Ten slotte speelt leeftijd ook een rol. Pubers hebben over het algemeen meer slaap nodig dan oudere mensen. Die laatste groep slaapt ook minder diep, wat ook kan zorgen voor een verstoord slaapritme.

Tips tegen slaapstoornissen

• Het helpt om altijd op vaste tijdsstippen naar bed te gaan en op te staan. Je mag in het weekend wat langer slapen maar beperk dit zodat je slaapritme niet verstoord raakt.
• Je slaapkamer moet een oase van rust zijn. Vermijd een te warme of een drukke slaapkamer. In je slaapkamer hoor je vooral te rusten.
• Probeer niet met piekergedachten naar bed te gaan. Indien ze toch naar boven komen, schrijf ze dan van je af. Leg een schriftje en een pen op je nachttafel waarin je je gedachten kunt neerschrijven.
• Vermijd gsm gebruik of het gebruik van andere schermtoestellen vlak voor je gaat slapen. Om tot rust te komen lees je beter een ontspannend boek.
• Indien je een lange tijd wakker ligt, forceer dan de slaap niet. Als je na 30 minuten nog altijd wakker ligt in bed, sta dan op en houd je rustig bezig. Daarna probeer je opnieuw de slaap te vatten.

Als je ervan overtuigd bent dat je slaapprobleem ernstig is, ga dan langs bij je huisarts. Die kan dan verder onderzoeken wat de oorzaak is van je slaapprobleem en zorgen voor de juiste behandeling.

Getuigenissen

• Sarah (34): “Ik merkte dat ik de stress vanop het werk vaak meenam naar bed. Ik probeerde mijn gedachten af te remmen, maar dat lukte niet altijd. Het gevolg was dat ik uren lag te woelen in bed. En ook dat gaf me stress. Schrik dat ik de volgende ochtend niet fit zou zijn op het werk. Ik las hier en daar wat artikels over hoe je je hoofd kan leegmaken voor het slapengaan. Ik merkte dat ik mijn lichaam indirect moest voorbereiden op rust. Ik werd rustig door bijvoorbeeld een bad te nemen of een boek te lezen. Over het algemeen is het beperken van mijn gsm en vooral het verwijderen van mijn werkmail op mijn gsm, iets is dat me goed heeft geholpen.”
   
• Karima (25): “Jarenlang ondervond ik, ondanks dat ik op tijd ging slapen, dat ik ’s morgens nooit uitgeslapen was. Het leek alsof ik bijna niet had geslapen. Het duurde even voor dat ik te weten kwam dat ik aan slaapapneu leed. Mijn partner merkte ‘s nachts op dat ik soms stopte met ademhalen. Na een bezoek aan de huisarts werd het voor mij allemaal een stuk duidelijker. Door mijn korte ademonderbrekingen werd ik steeds wakker en dat zorgde ervoor dat ik ’s morgens altijd moe was. Met de hulp van mijn dokter heb ik uiteindelijk mijn slaapritme kunnen herstellen.”
   
• Abdellah (29): “Er zijn verschillende factoren die bijdragen aan mijn verstoord slaapritme. Wanneer er veel werk is, gebeurt het al wel eens dat ik taken niet heb kunnen uitvoeren zoals ik zou willen. Andere redenen zijn onvoldoende fysiek uitgeput zijn of omgevingsfactoren die me storen. Die laatste twee oorzaken zijn makkelijk te verhelpen en zorgen er ook voor dat ik een betere nachtrust heb.”
   
• Tiago (46): “Ik heb het de laatste jaren zeer moeilijk gehad. Na een stukgelopen relatie en mijn ontslag zag ik het even niet zitten. Ik isoleerde mezelf en kwam terecht in een vicieuze cirkel. Mijn depressie had op verschillende vlakken invloed , ook op mijn slaapritme. Ik zocht professionele hulp en daardoor gaat het de goede richting uit.”