Vorig jaar hulde ze vergeten vrouwen in het tv-programma ‘Meer vrouw op straat’. Intussen gaat ze in haar radio-programma ‘De wereld van Sofie’ op zoek naar antwoorden op grote en minder grote levensvragen. Een gesprek met presentatrice Sofie Lemaire over rollenpatronen, haar programma’s en Beyoncé.
“Ik herinner mij dat ik mijn moeder vroeger altijd bezig hoorde over de positie van de vrouw in de Katholieke Kerk. Zo vaak dat ik er op den duur wat mee lachte of zelfs dacht ‘begint ze daar nu weer over’. Ik had daar toen echt geen boodschap aan. Ze kon er heel hevige discussies over voeren en ik denk wel dat ik op die manier heb opgepikt dat het belangrijk is om te ijveren voor gelijke rechten tussen mannen en vrouwen.”
“Toch ben ik pas beginnen merken dat er andere verwachtingen zijn ten opzichte van vrouwen dan van mannen toen ik begon te werken. Op dat moment begon ik bepaalde dynamieken op te merken waar ik me echt vragen bij stelde. Ik merkte bijvoorbeeld soms dat er meer naar de ideeën van mannen werd geluisterd dan naar die van mij. Dat heeft niet specifiek met het medialandschap te maken, integendeel. Ik denk dat er andere sectoren waar het moeilijker is om als vrouw een gelijkwaardige plek te krijgen. Het ligt dus eerder aan individuen die je tegenkomt en die net ‘iets minder modern zijn’.”
“Denk ook maar aan in een meeting terechtkomen tussen allemaal mannen die ervan uitgaan dat jij wel de notities neemt. Als je begint na te denken over waarom jij dat per se moet doen, kan je vaak niks anders concluderen dan dat het is omdat je de enige vrouw in de ruimte bent. Het valt op dat wanneer je daar begint over te praten met andere vrouwen dat die verhalen vaak naar boven komen. In het begin kon ik dat moeilijk duiden. Dat proces is gaandeweg gegroeid en het is me helemaal duidelijk geworden dat er andere verwachtingen zijn van vrouwen dan van mannen toen ik moeder werd.”
“Mijn lief en ik kregen samen een baby en toch merkte ik hoe die belevenis helemaal anders was voor hem dan voor mij. In mijn ogen stonden wij samen voor dezelfde opdracht, maar ik merkte al van in het begin dat er in onze maatschappij meteen voor alles naar de mama wordt gekeken. Ik vond dat heel vreemd.”
“Ik ga nooit de dag vergeten dat hij terug moest gaan werken en ik, na nog geen twee weken, alleen achterbleef met mijn kind. Hij is thuisgekomen en heeft me wenend teruggevonden met het kind naast mij. Het is echt belangrijk dat de man de mogelijkheid heeft om daar langer bij te zijn en dat je als vrouw niet het gevoel hebt dat je het allemaal alleen moet doen. Ik voelde mij echt niet thuis in de rol die mij werd toegewezen. Daardoor is mijn strijdvaardigheid alleen maar meer gegroeid.”
Enkele jaren geleden vroegen ze me bij één om na te denken over mogelijke scenario’s voor een programma. Ik wou in dat programma aan de slag gaan met een thema dat me nauw aan het hart ligt, zonder het beladen en negatief te maken. Iets wat wel al eens gebeurt wanneer het over feminisme gaat. Ik vond het ook belangrijk dat het iets concreet werd, want een van de grootste redenen waarom mensen vaak een afkeer hebben van het thema is omdat het te abstract blijft.”
“Tijdens een brainstorm kwam ik bij het idee van die vrouwelijke straatnamen uit omdat ik besefte dat ik zelf eigenlijk altijd in straten had gewoon die vernoemd waren naar mannen. Het gaat natuurlijk niet alleen over die straatnamen op zich maar op die manier konden we wel aantonen dat de verhalen van vrouwen vaak niet verteld worden. Zo kom je snel tot de essentie.”
“Met dat idee trok ik naar de bazen en ze vonden het meteen oké. Samen met productiehuis de Chinezen werkte ik het verder uit. We maakten kaartjes van verschillende grote steden en duidden daar zowel de mannen- als vrouwennamen aan, en overal viel het op dat er grote verschillen waren. Meer dan 90% van alle straatnamen is vernoemd naar een man.”
“Alle steden waar we naartoe trokken reageerden enthousiast. Sommige waren er eigenlijk al mee bezig, maar door het programma werd het ineens concreter. Ook de mensen op straat, die konden langskomen in een van onze praatboxen, reageerden enthousiast. Iedereen kent wel een vrouw om naar op te kijken: dat kan gaan van iemand bekend tot een moeder, vriendin, een zus … Uiteraard kwamen er ook negatieve reacties, maar die waren eerder uitzonderlijk in dit geval. Ik besef heel goed dat we hiermee de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen niet zullen oplossen, maar het is wel een goede manier om mensen wakker te schudden.”
Intussen gaat ze op de radio op zoek naar wat er nog te ontdekken valt in de wereld. Zo ging het in een van de uitzendingen over de orgasmekloof. “De nadruk ligt heel vaak op het mannelijk orgasme. Over de clitoris is heel weinig bekend, terwijl meer focussen op de clitoris mee kan zorgen dat de orgasmekloof kleiner wordt. Veel mensen, waaronder ik tot 2 jaar geleden, weten niet eens hoe die er uitziet. Er is dus nog veel werk aan de winkel op dat vlak.”
Als we haar vragen welke vrouwen ze inspirerend vindt, is ze duidelijk. “Ik hou van vrouwen die echt durven zijn wie ze zijn, en zich niks aantrekken van eventuele negatieve reacties van de buitenwereld. Denk maar aan Patti Smith. Of korter bij ons Siska Schoeters. ‘Te nemen of te laten’, dat idee … Dat is iets wat ik zelf minder in mij heb, omdat ik ergens toch altijd schrik heb van wat mensen zullen zeggen of vinden.”
“Ook Béyonce vind ik fantastisch. Enerzijds omdat ze gewoon heel toffe nummers heeft. Dat was al zo ten tijde van Destiny’s Child. Anderzijds omdat ze, met de megafoon die ze heeft, ervoor kiest om jonge meisjes zelfwaarde te geven en aan te zetten om op te komen voor zichzelf. Er zijn veel popprinsessen die gewoon schattig willen zijn. Beyoncé zorgt ervoor dat een belangrijke boodschap tot bij een groot publiek geraakt.”
Copyright foto: ©VRT — Joost Joossens
Reactie toevoegen