We hebben er allemaal wel eens op gevloekt. Afzakkende bandjes, prikkende beugels, kriebelende labels. Voor sommige vrouwen* is de beha dan ook het eerste dat uitgaat zodra ze thuiskomen. Steeds meer onder hen kiezen ervoor om het kledingstuk ook in de kast te laten liggen wanneer ze het huis verlaten. Beha-loos door het leven, een bevrijding of een uitdaging?

Door de jaren heen

De beha zoals we hem vandaag kennen, ontstond eind 19de eeuw. Er kwam steeds meer kritiek op het dragen van korsetten, zowel vanuit gezondheidshoek als vanuit feministische hoek. Vrouwen waren op zoek naar praktische kleding met meer bewegingsvrijheid, iets wat onmogelijk gezegd kon worden van het korset.

Sindsdien hebben beha’s allerlei vormen aangenomen, wonnen ze aan belang en hebben ze er weer ingeboet. We kunnen het ons niet meer voorstellen, maar in de jaren ’50 waren puntbeha’s een hot item. Borsten werden zeer zichtbaar door de kegelvormige cups.

In de jaren ’70 vond de 2de feministische golf plaats, met als boegbeeld de Dolle Mina’s. Zij zweerden de beha af om in te gaan tegen de positie die vrouwen maatschappelijk werd opgelegd. Ze lieten zich niet langer onderdrukken en distantieerden zich van het schoonheidsideaal. Geen beha dragen was een daad van bevrijding.

Helaas werd de impact van media en schoonheidsidealen 20 jaar later terug een pak groter. Het ideaalbeeld van borsten veranderde en daarmee ook de beha’s die vrouwen droegen. Borsten moesten rond, pront en volumineus zijn. Enter de push-up beha. De campagnes van Victoria’s Secret met bijhorende angels staan in het collectief geheugen gegrift.

Voorgevormde cups kunnen veel vrouwen niet meer wegdenken uit hun garderobe. Het idee dat een tepel zichtbaar zou zijn, vinden we blijkbaar gênant of te seksueel. Al mag het de laatste jaren allemaal terug wat natuurlijker. De bralette is in opmars. Een bralette heeft geen voorgevormde cups en geen beugels. Daarom voelt het voor sommige vrouwen aangenamer om dragen. 

Waarom niet?

’s Ochtends een beha aantrekken, de meeste vrouwen denken er niet eens over na. We gaan ervan uit dat het noodzakelijk is om onze borsten te ondersteunen, maar is dat wel zo? We vroegen het aan Leen Steyaert, borstweefseltherapeute en schrijfster van het boek ‘Over borsten’. “Borsten hebben helemaal geen beha nodig. Het is een mythe dat ze anders zouden verslappen en gaan hangen. Het is zelfs omgekeerd. Je borsten worden net steviger wanneer ze kunnen wiebelen. Ons eigen bindweefsel en ligamenten zorgen dan voor de ondersteuning.”

Er wordt zelfs beweerd dat het net ongezond is om je borsten in een beha te proppen. “Ik wil niet met het vingertje wijzen en mensen bang maken”, zegt Leen. “Iedereen moet doen wat goed voelt. Het is zeker niet heel ongezond. Maar beha’s kunnen wel zorgen voor een slechte doorstroming waardoor toxines vast komen te zitten in de borsten. Bovendien lopen de lymfevaten net onder de borsten, exact op de plek waar de beugel zit. Daardoor kunnen de stoffen in de lymfevaten minder goed vloeien. Dit kan micro-ontstekingen veroorzaken.”

Waarom wel?

Voor onze gezondheid hoeven we dus geen beha te dragen. Waarom doen we het dan wel? Enerzijds is er het comfort. Voor vrouwen met grote borsten kan het aangenamer zijn om extra ondersteuning te hebben. Ook sporten kan pijnlijk voelen zonder een degelijke sportbeha. “Tijdens het sporten een beha dragen is uiteraard helemaal geen probleem. En ook zwaardere borsten vragen wat meer ondersteuning”, zegt Leen, “maar ook deze vrouwen kunnen af en toe voor andere opties kiezen. Denk bijvoorbeeld aan een bralette of een goed ondersteunend onderhemdje.”

Anderzijds spelen ook andere redenen mee. De beha is een middel om de aandacht af te leiden van de borsten of er net naartoe te trekken. In het eerste geval maakt een beha alle borsten vrij uniform. Het kledingstuk zorgt voor een bepaalde vaste vorm en verstopt de tepels. Anderzijds worden (push-up) beha’s net gebruikt om het decolleté extra in de verf te zetten. Ook zichtbare bandjes of ondergoed dat doorschijnt door een blouse, kunnen een sexy effect hebben. Het verborgene wordt op die manier een klein beetje zichtbaar gemaakt.

Ban de beha

Ondertussen is er een immens gamma aan beha’s. Sexy exemplaren met kant en mesh of onzichtbare, naadloze T-shirt beha’s. Push-ups of net minimizers. Strapless versies of extra bandjes. Met of zonder beugels. Sportbeha’s en voedingsbeha’s. En voor wie graag een risico neemt, zijn er de zelfklevende beha’s.

Toch kiezen meer en meer vrouwen om niets van dit alles te dragen. Zij gaan voor free the boobies. Een gevolg van onder andere de coronacrisis, zo weet Leen. “Tijdens de lockdowns zat iedereen in makkelijke kledij thuis en hebben veel vrouwen hun beha uitgelaten. Ze merkten toen hoe comfortabel dit voelde en zijn het ook nadien blijven doen.”

Deze 3 vrouwen waagden de stap en vertellen waarom.

Sarah: “Comfort is voor mij het belangrijkste wanneer ik kledij kies. Vandaar ook mijn keuze om steeds vaker de beha achterwege te laten. Het is gewoon aangenamer, zeker bij losse T-shirts waar geen inkijk mogelijk is. Wel is voor mij de context bepalend, ik zal bijvoorbeeld niet zo snel bh-loos naar het werk gaan. Dat voelt toch wat ongemakkelijk. Al heb ik daarbuiten nog nooit negatieve reacties gekregen. Hoogstens eens iemand die het simpelweg opmerkt. Volgens mij valt het ook niet zo hard op omdat ik kleine borsten heb.”

Célestine: “De overstap gebeurde bij mij eerder onbewust. Toen ik in Barcelona woonde, droeg ik vaak topjes. Ik vond het niet leuk dat mijn behabandjes zichtbaar waren, dus liet ik hem liever uit. De eerste keer zonder beha naar buiten voelde vrij, het leek alsof ik beter kon ademen. Maar het was ook spannend en ik was me er ook heel bewust van. Voor mezelf was het overduidelijk dat ik geen beha droeg, al besefte ik snel dat anderen er helemaal niet mee bezig zijn. Ondertussen is het een gewoonte. Enkel wanneer ik nauw aansluitende kleding draag, sta ik er nog bij stil.”

“Pas later dacht ik na over waarom we eigenlijk ‘verplicht’ worden om eentje te dragen. Ik ging me meer en meer tegen dat idee verzetten. Gek genoeg ben ik mijn eigen borsten net gaan appreciëren sinds ik geen beha meer draag. Ik begrijp nu beter hoe ze vallen, hoe groot ze zijn. Ze hoeven niet in het perfecte plaatje te passen. Nu draag ik geen beha meer om de vrouwelijke borst in het dagdagelijkse leven te normaliseren. Soms zie ik mensen staren. Maar eigenlijk klaag ik niet, dat is altijd heel kort en negatieve reacties krijg ik niet.”

Pui Yee: “Ik besef heel goed dat het de norm is om een beha te dragen, maar heb er nooit echt bij stilgestaan wanneer ik er geen droeg. Ik wil vooral geen gedoe met een beugel die naar boven kruipt of bandjes die van mijn schouders glijden. Bij sommige kledingstukken speelt ook het esthetische aspect mee. Ik vind het eleganter wanneer er geen beha zichtbaar is onder een topje met fijne bandjes. Voor mij voelde het niet als een issue om zonder beha naar buiten te gaan. Ik sta wel bewuster stil bij wat ik aandoe op welke gelegenheid. In een pretpark zal ik bijvoorbeeld geen wit T-shirt dragen omdat je in bepaalde attracties nat kan worden.”

“In het begin had mijn mama het er best moeilijk mee, ze vond het wat ‘vulgair’. We denken wel vaker anders over zaken en ondertussen maakt ze er geen opmerkingen meer over. Ik bevind me in een open en veilige omgeving. Voor de mensen rondom mij maakt het allemaal niet zoveel uit. Ik besef hoe geprivilegieerd ik op dat gebied eigenlijk ben.”